به صورت قطعیت میتوان گفت که ساعت مچی یکی از جذابترین اختراعهای پیشرفت فناورانهای است که بشر انجام داده است. این اختراع هم در تاریخ سالیانه تقریباً جدید به حساب میآید، و هم با وجود استانداردهای فناوری مدرن، نسبتا عتیقهای از گذشته است. در سراسر تاریخچهاش، ساعت مچی بعضی اوقات به الزام مطلق تبدیل شده است، و در برخی اوقات فقط یک وسیله جانبی برای همراهی با مد بوده است، به علاوه در بعضی اوقاتِ دیگر هر دو کارکرد را داشته است.
هر چند که امروز، در ظاهر ساعت مچی ساده بلا استفاده شده است، ولی هنوز هم ساعتسازها کماکان گاه شمارهای جدیدتر و خلاقانهتر را تولید میکنند و به بازار عرضه میکنند. برای اینکه ساخت و تاریخچه ساعت مچی را بهتر درک کنیم، اول باید به خاستگاه ساعت مچی نگاهی بیاندازیم و سپس مراحل زیاد تکاملش را بررسی کنیم پس تا انتهای این مطلب واچ گروپ با ما همراه باشید.
اولین ساعت مچی
خوب است بدانید که ساعتها قبل از عصر مشترک وجود داشتهاند، ساعتهای آبی و آفتابی به زمان قبل از میلاد مسیح برمیگردند. تقریباً تا قرن سیزدهم طول کشید تا اولین ساعت مکانیکی اختراع شد، یک دستاورد عالی که صحنه را برای تولید اولین ساعت استاندارد در چند قرن بعد مهیا ساخت. ساعتهای جیبی پیش از ساعتهای مچی اختراع و عرضه شدند، برای اولین بار، اولین ساعت جیبی در سال 1574 در سوئیس ساخته شد. سازنده اصلی این ساعت مشخص نیست، ولی ترسیم سنت جرج در یک سمت و تصویر مصلوب حضرت عیسی در سمت دیگر آن انعکاسی از شور مذهبی این عصر است. جان کالوین پیشوای اصلاحات، استفاده کردن از جواهرات را ممنوع کرده بود، به این ترتیب، جواهر سازهای سوئیسی تلاش کردند کار و حرفهای جدید را انجام دهند.
اولین ساعت جیبی ها فقط ساعت را نشان میدادند. سپس در سال 1680، عقربههای دقیقه اضافه شد و بعد از آن نیز عقربههای ثانیه یک دهه بعد افزوده شدند. در مقایسه با ساعتهای مکانیکی که تا پایان قرن بعدی اختراع و ساخته شده بودند، این ساعتها دستگاههای به اصطلاح ناقصی بود، ولی گواهی بر انقلاب ساعتها در آیندهای نزدیک بود.
مسیر رسیدن به ساعت مچی
قرنهای هفدهم و هجدهم م باعث شکوفایی گسترده محبوبیت ساعت جیبی، به طور خاصی شد. ابتدا ساعت پاندولی در سال 1956، به وسیله دانشمند هلندی، کریستیان هایجنز اختراع و عرضه شد. این پیشرفت، که از ریتم قابل اتکاء پاندول برای نشان داده شدن زمان استفاده کرده بود، ساعتها را دقیقتر کرد (ساعت پدربزرگ نمونهای عالی از کار این سازوکار است).
بعد ها در سال 1770، آبراهام لوئیز پرلت ساعتساز مشهور سوئیسی، سازوکار ساعت خود کوک را اختراع کرد. سپس در نیمه بعدی قرن هجدهم، پیشرفتهای زیاد بعدی باعث شد که ساعتها ظریفتر و دقیقتر شوند و همچنین طراحی داخلی ساعتها نیز پیچیدهتر شد. روی هم رفته، تمام این پیشرفتها در ساعتسازی باعث شد که تولید ساعت مچی شخصی ممکن شود.
اولین ساعت مچی
در سال 1812، ملکه ناپل کارولین بناپارت که در واقع خواهر کوچکتر ناپلئون، بود. زنی بلندپرواز و بسیار هوشمند بود، و علاقه زیادی به اسباب، باغچهها و جواهرات زیبا داشت. به لحاظ فنی، ساعت تولیدی با قصد بستن روی مچ اولین بار برای ملکهای دیگر، همان ملکه الیزابت اول، ساخته شده بود ولی ساعت مچی مدرن خلف مستقیم از سبک تولیدی بریکت بود. متاسفانه، اینگونه به نظر میرسد که ساعت واقعی زمان نداشت، ولی پیدایش ساعت به تغییر دوره زمانی کمک کرد.
رشد محبوبیت ساعت مچی
وقتی اولین ساعت مچی را برای ملکه ای پیشرو در مد تولید کردند، هیچ جای تعجبی نداشت که ساعت مچی برای زنان قرن نوزدهم تبدیل به یک ابزار محبوب شود. در کل میتوان گفت که، این ساعتها در کل قرن نوزدهم تبدیل به متعلقات اختصاصی زنان شدند.
جنگ جهانی اول توانست جهان را به شکلهای متفاوتی، هم شدید و هم وحشتناک، تغییر دهد، ولی در این داستان، تاثیرش بر گاهشمار بسیار اهمیت دارد. در میدان نبرد، سربازان مجبور بودند که تجهیزات خیلی زیادی را بر روی بدن و در دستانشان حمل کنند. ساعت جیبی فقط جزئی اضافی بود که در نقش دارایی ارزشمند بر روی یونیفرم کار گذاشته میشد. و بهترین راه برای حل این مسئله ساعت مچی بود.
سربازان آلمانی از سال 1880 ساعت مچی را به دست میکردند، و سپس در دهه 1910 سربازان آمریکایی با به دست کردن ساعت خودنمایی کردند. و زمانی که سربازان به خانه برمی گشتند، دیگر ساعت به دست کردن برای آنها مانند یک عادت شده بود. هر چند که به عبارت دیگر، مشاهده قهرمانان جنگی در حالی که ساعت مچی به دست داشت تصویر بسیار تاثیرگذاری بود. بعد از آن بود که تبلیغات ها به طراحی عملی ساعت پرداختند. در این میان، تبلیغی بود که میگفت ساعت مچی مرد را سربازگونهتر، جنگجوتر و مردانهتر خواهد کرد و بنابراین ساعت مچی رسماً تبدیل به قطعه مد برای هم زن و هم مرد شد.
تغییر چهرههای ساعت مچی
تا قرن بیستم، تولید ساعت مچی یک فرایند تدریجی بود، حتی ساعت سازها نیز به شکل مستمر روشهای تازهای را برای مکانیزه کردن گاه شمارهای شان مطرح میکردند. به هرحال، بعد از پایان جنگ جهانی دوم ساعت مچی ها وارد یک دوره طولانی از تکامل سریع و شگفتآور شدند.
در دوره بعد از جنگ، ساعتها برای شرایط غیر متعارف ساخته شدند که در بازه بین غواصی در اعماق دریا تا اکتشاف در فضا، و هرچیز دیگری ساخته شده بودند. همزمان با سپری شدن دهه ها، کارکردها و ویژگیهای ساعتها زیاد شد و در نتیجه سپس أنها به چیزی بیش از گاهشمار تبدیل شدند.
در دهه 1970 وقوع انقلاب کوارتز رخ داد. اختراع ساعت باتریدار کوارتز نعمتی الهی برای طرفداران ساعت مچی بود، به خصوص به خاطر اینکه لرزش کوارتز ابزاری صحیح تر برای گاهشماری نسبت به هر دستگاه مکانیکی دیگر است.هر چند که متاسفانه، این انقلاب برای سازندگان ساعتهای مکانیکی مخصوصا سازندگان سوئیسی یک بحران به حساب میآمد. برندهای اروپایی که شهرتشان را به وسیله ساخت گرانترین ساعتهای مکانیکی کسب کرده بودند خیلی ناگهانی سود این محصول را به شرکتهای نوکیسه، به ویژه در آسیا، باختند.
ساعتهای مکانیکی و همچنین ساعتسازها در دهه 1980، کمکم با معرفی سواچ، به جایگاه قبلیشان برگشتند. با این حال نیز ساعتهای باتری دار شکل این صنعت را عوض کردند و بعد از آن ساعتهای دیجیتال در سطحی گسترده در دسترس قرار گرفتند. به طور قطعیت میتوان گفت که کوارتز، ساعت دیجیتال (برخلاف ساعتهای آنالوگ) دقیقتر از ساعت مکانیکی است، ولی ساعتهای مکانیکی با دقت خیلی بیشتر ساخته شدهاند و در واقع، با سبک بهتری آنها را تولید کردهاند. به این دلیل، ساعت خریداری شده در بین مردم معمولاً در چند دهه گذشته بین افرادی تقسیم شده است که به ساعت برای اهداف عملی نیازمند هستند و افرادی که صرفاً از ظاهر یک ساعت مکانیکی و ظریف لذت میبرند.
آینده ساعتهای مچی
هیچکس به صورت قطعی نمیتواند بگوید که آینده ساعت مچی در سالهای آینده قرن بیست و یکم ممکن است که چگونه خواهد باشد. در کل بد نخواهد بود که توانایی این را داشته باشیم تا مسیر ساعت مچی را مطابق عینک تک چشمی مثل سایر فناوریها مخصوصا گوشی هوشمند ببینیم و شاید نیاز به آنها به صورت کامل از بین برود.
از طرفی دیگر، در چند سال گذشته ساعتهای هوشمند، که میتوانند تقریبا همه کارکردهای گوشی هوشمند را اجرا کنند، به شدت وارد بازار شدهاند و اکنون خیلی پر طرفدار هستند. خیلی زود است که بگوییم ساعتهای هوشمند در بین همه مردم رواج پیدا میکند، ولی اگر تاریخ مطلبی به ما آموخته باشد، میتوانیم بگوییم که ساعت های مچی یکی از فناوری های بزرگ تطبیق پذیر جهان هستند.